Avrupa'da Harezmi

Al-Kourism derler, Harezmi’ye Avrupa’da... Algoritmanın kurucusudur o. Algoritmaya isim veren (algoritma sözcüğü el-Harezmî’nin Avrupa’daki yazılışı olan al-Kourism den türemiştir) Harezmî eserlerinin Latinceye tercüme edilmeye başladığı 1145 ten beri büyük bir ilgi ile izlenmektedir, Avrupa da. Denilebilir ki o, gerek eserlerinde ilk kez sunduğu cebirsel işlem, teorem ve ispatlarla gerekse kendinden önce bilinenleri derleyip geliştirerek matematiğin istifadesine sunmak üzere eserlerinde bir araya getirişi ile Avrupa’nın matematiğe açılan kapısı olmuştur. Hatta bazı Avrupalı tarihçiler Avrupa da Rönesansın öncülerinin iddia edildiği gibi Grek uygarlığı değil, Harezmî ve onu takip eden bilginlerin vasıtasıyla (Ömer Hayyam, Ebu’l Vefa, Gıyasüddin Cemşid gibi) doğudan öğrenilen ve uygulanan yenilikler olduğunu ifade edebilme cesaretini göstermişlerdir. Velhasıl ışık doğudan yükselmiştir. Bugün her ne kadar batının semasını aydınlatsa da...

StartFragment

Son olarak şunu belirtmek de fayda var ki Avrupa hak ettiği değeri olmasa da bizden daha çok değer vermiştir Harezmî’ye. Kendi değerlerini reddetmeye hatta yok etmeye fazlaca meraklı bir toplum olduğumuzdan yadırgamamak lazım bunu. Çünkü ne acıdır ki araştırma yaptığım pek çok kaynakta Harezmî’den Arap bilgini diye bahsedilmektedir. Ve yine acı olan bir durum daha var ki o da bu hatanın genelde Türk yazarlar ve araştırmacılar tarafından yapılması. Oysaki Harezmî Arap değil, TÜRK’tür. Asıl adı Muhammed bin Musa el Harezmî olan ve dünyanın gördüğü en büyük matematik, astronomi ve coğrafya bilgini olan bir Harzem Türküdür.

EndFragment